مزایای محلول پاشی

مزایای محلول پاشی در کشاورزی. کشاورزی ارگانیک (کشاورزی پایدار) بخش مهمی از توسعه پایدار است. که یکی از پیش نیازهای آن مدیریت و مصرف موثر کودهای آلی و معدنی می باشد.

محلول پاشی یا کوددهی برگی یکی از روش هایی است. که می تواند نقش مهمی در این زمینه داشته باشد.
گیاهان عمده مواد معدنی مورد نیاز خود را از خاک دریافت می کنند. بنابراین منطقی است که بسیاری از کودهای آلی و اصلاح کننده ها بروی خاک بکارگیری شوند. اما عدم وجود حاصلخیزی فیزیکی، شیمیایی و زیستی کامل در خاک محدودیت هایی را به دنبال دارد. از جمله:

برهمکنش عناصر مختلف: مشخص شده است که گاهی اوقات یک عنصر می تواند جذب عنصر دیگر را محدود کند.

مزایای محلول پاشی و قابلیت جذب گیاهان

دسترسی زیستی و قابلیت جذب: که به معنی این است که یک عنصر ماکرو یا میکرو به میزان کافی در خاک وجود دارد . اما به دلیل میزان دسترسی زیستی پایین، نمی تواند جذب شود. زیرا به شکل کمپلکس های غیرقابل جذب تثبیت شده اند (مانند فسفر). یا ممکن است از خاک شسته شده و از دسترس گیاه خارج شوند (مانند نیتروژن).

بخش های هوایی و زنده گیاه، علی الخصوص برگ ها می توانند مواد غذایی را جذب کنند . که این موضوع بعنوان یک اصل در کشاورزی استفاده می شود: استفاده از محلول پاشی عناصر با غلظت های مناسب از عنصر مدنظر به منظور تأمین نیازهای آنی و فوری گیاه. بنابراین محلول پاشی برای تأمین نیازهای گیاه برای عناصری مانند نیتروژن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و گوگرد توصیه می گردد. اما باید توجه داشت از غلظت های بالا استفاده نشود. چرا که سبب مسمومیت گیاه زراعی می گردد.
اهداف محلول پاشی: تأمین نیازهای گیاه به عناصر مختلف، افزایش کیفیت و کمیت محصول، کاهش اثرات آسیب های وارد شده در اثر تنش ها. مانند تنش سرما، اسپری کردن تنظیم کننده های رشد، مقابله با تنش هایی مانند تنش سرمایی.

عناصر ماکرو و میکرو

مزایای محلول پاشی برای گیاهان را توضیح می دهیم. محلول پاشی برای عناصر ماکرو و میکرو می تواند بسیار موثر باشد. زیرا تعداد زیادر این عناصر در آب محلول هستند. و می توانند بطور مستقیم برای بخش های هوایی گیاهان بکار برده شوند. این مواد غذایی از طریق روزنه ها یا از طریق پوست روی سطوح (کوتیکول و لایه های مومی) به سلول ها وارد شده . و از آنجا به سایر بخش های مورد نیاز انتقال پیدا کنند.
در کشاورزی از محلول پاشی عناصر ماکرو و میکرو برای اهداف زیر استفاده می شود: جبران فوری یک کمبود غیرمنتظره، تأمین دیرهنگام نیتروژن طی مراحل رشد سریع. بعنوان یک اقدام پیشگیرانه برای جبران کمبود های احتمالی، و به منظور غلبه بر تثبیت عناصر غذایی در خاک (از قبیل مس، آهن، روی، منگنز).

مزایای محلول پاشی و تغذیه برگی

بنابراین تغذیه برگی می تواند این مزیت ها را داشته باشد:
۱) تأمین مواد غذایی در زمانی که گیاه بالاترین نیاز به آن عنصر را دارد.
۲) فراهم کردن عناصری مانند آهن و روی که ممکن است به آسانی توسط ریشه ها جذب نشوند.
۳) تأمین مواد غذایی در زمانی که تنش وجود دارد، برای مثال فروت ست در ابتدای بهار.
۴) کنترل هدررفت عناصر در شرایط نامناسب .
۵) انعطاف پذیری در تأمین مواد غذایی به منظور افزایش کیفیت محصول.
۶) ایجاد نوعی تقویت غذایی به منظور تأمین نیازهای آتی.

میزان جذب در محلول پاشی

فاکتورهای متعددی از نظر فرایند محلول پاشی می توانند بر میزان جذب اثر بگذارند. که مهمترین آن ها کیفیت آب، pH آب، سن برگ، زمان و فصل محلول پاشی می باشند. علاوه بر این ها فاکتورهای محیطی متعددی نیز وجود دارند . که می توانند بروی میزان جذب اثر بگذارند. که مهمترین آن ها شامل شدت نور، دما، میزان وزش باد، ساعت روز، نوردورگی، رطوبت هوا، میزان و شدت بارش های پیش رو، خشکی، وضعیت اسمزی خاک، تنش مواد غذایی. برای اینکه از حداکثر مزایای محلول پاشی بهره ببریم باید شرایط لازم را فراهم کنیم.

جدول زیر سرعت جذب عناصری که در محلول پاشی استفاده می شوند را نشان می دهد.
عنصر غذایی سرعت جذب %۵۰ از مواد غذایی
نیتروژن (بصورت اوره) ۱ تا ۲ ساعت
فسفر ۵ تا ۱۰ روز
پتاسیم ۱۰ تا ۲۴ ساعت
کلسیم ۱ تا ۲ روز
منیزیم ۲ تا ۵ ساعت
گوگرد ۸ روز
روی ۱ تا ۲ روز
منگنز ۱ تا ۲ روز
آهن ۱۰ تا ۲۰ روز

شرایط مناسب برای محلول پاشی

برای دستیابی حداکثری به مزایای محلول پاشی باید شرایط لازم را تامین کنیم. پیش از تهیه محلول جهت محلول پاشی، باید شرایط آب و هوایی مناسب را جهت حصول بهترین نتیجه مد نظر داشت: بهترین زمان روز برای محلول پاشی اواخر روز یا ابتدای صبح می باشد. که وابسته به فصل می تواند اندکی تغییر کند. مناسب ترین و ایده آل ترین دما برای محلول پاشی oC 21 است. در صورتی که رطوبت نسبی هوا به اندازه %۷۰ درصد باشد شرایط ایده آل خواهد بود. و وزش باد باید بسیار پایین، و کمتر از mph5 باشد با وزش بادی وجود نداشته باشد.

کاربردهای محلول پاشی

در پایان باید بطور کلی به مهمترین کاربردهای محلول پاشی اشاره ای داشته باشیم:
الف) محلول پاشی تغذیه ای به منظور تأمین نیاز های گیاه
ب) محلول پاشی سموم به منظور مبارزه با آفات و بیماری ها
ج) محلول پاشی برخی باکتری ها به منظور مبارزه با آفات و بیماری ها و تنش ها
د) محلول پاشی مواد غذایی به منظور افزایش کیفیت مواد غذایی از لحاظ ظاهر، طعم. و آنچه که امروزه در بازارهای بین المللی مد نظر می باشد. وجود عناصر مهم در میوه. این موضوع یکی از کاربردهای اساسی محلول پاشی مواد غذایی در کشورهای توسعه یافته می باشد . و اثرات مهمی در بازارپسندی محصول، علی الخصوص جهت صادرات، افزایش ماندگاری میوه، و طعم و رنگ آن دارد . که در کشور ما نیز باید به میزان بیشتری مورد توجه قرار گیرد. به صورت کلی مزایای محلول پاشی بسیار است.

با توجه به قلیایی و آهکی بودن خاک و آب های کشورمان، کشاورزان باید پیش از محلول پاشی به پارامترهای آب مورد استفاده از جمله pH و املاح موجود توجه داشته باشند. چرا که این پارامترها می توانند اثرات قابل ملاحظه ای بر نتیجه نهایی نیز داشته باشند. به منظور تنظیم pH می توان از محلول های موثر و با کیفیتی مانند سرکه چوب استفاده نمود.

نکته مهم: میزان مصرف کودها بصورت محلولپاشی بطور قابل ملاحظه ای از استفاده در خاک کمتر است.

نویسنده: دکتر احمدرضا نصیری