دانشنامه, کشاورزی ارگانیک
هرس
آذر
هرس عبارت است از قطع کامل یا جزئی شاخه، ریشه، پوست، برگ گل و میوه به منظور تحت تأثیر
قرار دادن و هدایت نحوه رشد و باروری گیاه .
بطور کلی در اجرای هرس با رعایت نکات فنی و شناختن
نحوه باردهی واعضای بارده هر نوع درخت، می توان هرس مناسبی انجام داد.
فواید هرس :
-۱ شکل و فرم دادن به نهال که در سال های اول تا چهارم و بعنوان هرس فرم دهی اجرا می شود.
-۲ حذف شاخه های خشکیده، آفت زده، ، شکسته و مزاحم .
-۳ خلوت کردن تاج درخت از شاخه و برگهای اضافی جهت ورود نور و هوا به درون شاخسار درخت.
-۴ جلوگیری از تناوب باردهی و سال آوری درخت با حذف و تنک کردن تعدادی از شاخه های بارده و درنهایت بعضی از میوه ها.
-۵ جوان کردن درختان مسن، ازطریق حذف شاخه های پیر و جایگزین کردن آن ها با شاخه های جوان
-۶ جلوگیری از رشد رویشی بیش از حد و وادار کردن گیاه به رشد زایشی که منجر به تولید میوه می گردد.
-۷ ایجاد تعادل بین ریشه و ساقه، که بویژه هنگام انتقال نهال دارای اهمیت است.
-۸ بالا بردن کیفیت واندازه محصول با قطع شاخه های اضافی و متراکم.
۹- با کوتاه نگه داشتن درخت، باعث راحتی کار در مراحل داشت (سمپاشی و هرس) و نیز برداشت
محصول می گردد.
زمان هرس
این عمل در دو موقع از سال انجام می شود
یکی در هنگام استراحت و خواب گیاه که معمولاً در فصل سرد زمستان می باشد و به هرس زمستانه
(خشک)معروف است دیگری هرس سبز یا تابستانه است . که در موقع فعالیت گیاه و سبز بودن آن و حتی گل یا میوه دار بودن درخت انجام می گیرد.
قابل ذکر است که اصولاً هرس در هر زمان انجام بگیرد باعث تأخیر درباروری نهال های جوان و کم شدن محصول درختان بارور می گردد . لذا در تمام انواع آن ، رعایت جانب تعادل ضروری می باشد. هرس زمستانه معمولاً در اواخر فصل زمستان قبل از جوانه زنی درختان صورت می گیرد . و در این فصل بعلت متوقف شدن یا کند شدن شیره نباتی، گیاه کمتر آسیب و صدمه می بیند . و چون درخت فاقد برگ می باشد لذا کلیه قسمتهای شاخه ها براحتی قابل رویت بوده و تصمیم گیری در این حالت راحتتر می باشد . فرم دهی و تربیت نهال در سالهای اول کاشت و حذف شاخه های شکسته، مریض و آفت زده و هرس ریشه در زمستان(هرس خشک) می گیرد.
هرس تابستانه معمولا از اوایل بهار تا اواخر تابستان انجام می گیرد . که منظور از این هرس، حذف پاجوشها،نرک ها و هرس قسمتهای انتهایی شاخه هایی که رشد سریع دارند می باشند.
انواع هرس
۱-هرس شاخه
در این مدل شکل و اندازه و فرم نهایی درخت باید مد نظر باشد یعنی نحوه قرار گرفتن
شاخه ها برروی تنه اصلی بطور مناسب انتخاب گردد، چرا که در درختان میوه نحوه قرارگرفتن شاخه، روی قدرت باردهی درخت تاثیر فراوان دارد بطوریکه در تعدادی از آنها میوه روی جوانه های تشکیل دهنده گل روی شاخه های بسیار کوتاه چند ساله (اکثراً ۲ تا ۵ ساله) می باشد (از جمله سیب، گلابی، زرد آلو وگیلاس)
.
نحوه صحیح برش شاخه های درختان
نحوه فرم دهی درختان از سال اول تا سوم
-۲ هرس ریشه:
برای ایجاد تعادل بین ریشه و شاخه و برگ جهت رشد و نمو گیاه .
-۳ هرس گل و میوه (تنک کردن) در اوایل بهار و بعد از باز شدن گلها تا موقعی که میوه ها به قطر یک سانتیمترتشکیل شوند، انجام می گیرد و هدف از آن حفظ تعادل مقدار محصول متناسب با قدرت درخت است (شکل۱)
۴-زخم کردن و خم کردن پوست:
که نوعی هرس محسوب می شود و در بهار انجام می گیرد که به منظورتبدیل شاخه های غیر بارور و شکستن غرور درخت می باشد. بدین ترتیب که با زخم پوست ساقه، رابطه قسمت بالای زخم با قسمت پایین قطع شده و مواد غذایی (کربو هیدارتها ) تولید شده در قسمت بالا باقیمانده و آن شاخه را وادار به تولید گل و میوه می کند.
چسب باغبانی شرکت فصل پنجم یک محافظ بسیار خوب برای بافت های درختان آسیب دیده است و می توان آنرا پس از هرس ، پیوند یا قلمه زدن نیز مورد استفاده قرار داد. چسب باغبانی را چسب هرس نیز می نامند چون اکثر مواقع پس از هرس برای محافظت از درختان مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیبات به کار رفته در این محصول محل هرس را به خوبی پوشانده و مانع ورود باکتری ها ، قارچ ها و سایرپاتوژنها به بافت های داخلی گیاه می شوند. این چسب را می توان برای درختان مثمر و غیر مثمر به راحتی مورد استفاده قرار داد. این چسب از مواد طبیعی وارگانیک تهیه شده و فاقد مواد شیمیایی مضر برای گیاهان و محیط زیست است.
کاربردهای چسب باغبانی
استفاده برای پیوند :
بعد انجام پیوند و بستن نوار روی قسمت پیوند شده گیاه می توانید برای محافظت از قسمت های آسیب دیده تمام قسمت ها را به چسب آغشته کنید.
استفاده برای قلمه زدن : بعد از تهیه قلمه از گیاهان یک قسمت آسیب دیده و باز باقی می ماند که ممکن است مسیری برای پاتوژنهای بیماریزا باشد. برای جلوگیری از ورود هرگونه باکتری،قارچ ، ویروس یا آفات گیاهی قسمت بالای قلمه که از خاک بیرون است را با چسب باغبانی بپوشایند.
استفاده برای هرس:
این چسب را می توان جهت هرس درختان میوه مورد استفاده قرار داد. چسب باغبانی را می توان به عنوان محافظ بعد از هرس برای بالا بردن مقاومت در برابر عوامل بیماریزا مورد استفاده قرار داد.
استفاده برای زخم تنه درختان برای هر نوع آسیب دیدگی که در تنه درختان ایجاد می شود می توان چسب باغبانی را آماده کرد و به قسمت های آسیب دیده مالید. این چسب با دارا بودن مواد نگهدارنده بدون هیچ آسیبی به بافت گیاهی از آنها محافظت می کند.
استفاده برای پوسیدگی تنه: اگر درخت دچار پوسیدگی در تنه شده اند ابتدا محل پوسیدگی را کاملاً تمیزکرده و چسب هرس را بر روی قسمت های مذکور قرار دهید.
نویسنده: مهندس حامد پورعلی
برای مطالعه مطالب بیشتر به سایت فصل پنجم مراجعه کنید.
