کود دهی به درختان مرکبات

کود دهی به درختان مرکبات (از جمله پرتقال، نارنگی و لیموشیرین) نیاز به رعایت کردن شرایط خاصی دارد. زمان و نحوه و نوع کود در این شرایط باید رعایت شود.

برای اینکه مرکبات، همیشه از سلامت کافی برخوردار بوده و بتوانند محصول کافی و مناسبی بدست دهند، هر ساله می بایست مواد غذایی که از طریق برداشت محصول از گیاه کم می شوند را برای آن ها تأمین کرد. همچنین از آنجایی که ریشه های مرکبات در طول سال فعال هستند (نوساناتی در فعالیت آن ها وجود دارد)، باید کود دهی به درختان مرکبات و فرایندهای اصلاح خاک برای این گیاه به دقت انجام شود، زیرا در صورت عدم کنترل می تواند سبب آسیب هایی به گیاه شود، که میزان تولید را کاهش می دهد.

کود دهی به درختان مرکبات

ابتدایی ترین راه برای تأمین شرایط مناسب رشد گیاه، اصلاح خاک قبل از اقدام به کاشت است و بهترین گزینه برای این کار استفاده از انواع کمپوست ها است، که مواد غذایی متعادلی را برای ریشه فراهم می کنند و با داشتن تهویه مناسب میزان فعالیت آن را بالا می برند که منجر به استقرار مناسب گیاه می شود. استفاده از کودهای شیمیایی قبل از کاشت می تواند اثرات نامطلوبی برای بافت های ظریف ریشه و یا برگ سوزی شود.

همچنین باید از ارقامی استفاده شود که به بیماری های مهم و اساسی که اثرات شدیدی بر مرکبات دارند (مانند نماتدها که سبب زوال مرکبات می شوند) مقاوم تر باشند. اصلاح خاک به لحاظ شیمیایی نیز باید در نظر گرفته شود. pH بهینه برای رشد مرکبات بین ۶ تا ۷ است، یعنی خاک باید اندکی اسیدی باشد؛ بعلاوه زهکشی و ساختار مناسبی باید در خاک علی الخصوص در ۶۰ سانتیمتر ابتدایی آن وجود داشته باشد. بنابراین برای کود دهی به درختان مرکبات باید از محصولاتی استفاده شود که بتوانند pH خاک را در سطح بهینه حفظ کنند و همچنین ساختار خاک را بهبود دهند.

یکی از موادغذایی مورد نیاز مرکبات در طول فصل رشد کودهای نیتروژنه هستند.

چقدر به درخت مرکبات کود بدهیم؟

برای کود دهی به درختان مرکبات پس از کاشت مرکبات، باید از کودها به میزان اندک و در طول فصل رشد استفاده کرد و یکی از گزینه های مناسب سولفات آمونیوم است که با رهایش پیوسته نیتروژن نیاز آن را در مدت طولانی تأمین می کند. نکته مهم آبیاری زیادی این گیاهان پس از هر بار استفاده از کودهای نیتروژنه در تابستان و بهار است که به منظور جذب بهینه توسط گیاه لازم است.

با رشد گیاه و در سال های بعد، از سال دوم باید هر یک و نیم تا دو ماه، کودها را در زیر سایه انداز توزیع کرد و این کار را در طول بهار و تابستان ادامه داد. در پاییز و زمستان باید کوددهی را متوقف کرد تا پیش از زمستان رشد کاهش یافته و مقاومت گیاه به سرما افزایش یابد.

استراتژِی کود دهی به درختان مرکبات

برداشت میوه ­های مرکبات از اواخر تابستان شروع می­شود و گاهی اوقات تا بهار سال بعدی ادامه پیدا می­کند، بنابراین دو استراتژی برای کود دهی به درختان مرکبات جهت دستیابی به محصول با کیفیت و مقدار بالاتر وجود دارد: ۱- تغذیه گیاه پس از برداشت محصول برای گیاهانی که میوه­های آن­ها در اواسط سال برداشت می­شود، ۲- تغذیه در طول سال برای گیاهانی که میوه­های آن­ها برای مدت طولانی بروی درخت باقی می­مانند. به همین دلیل درختان مرکبات بهترین گزینه برای استفاده از کودهای آلی هستند، زیر این کودها با رهایش آهسته و پیوسته عناصر نه تنها رشد قدرتمندی برای گیاه فراهم می کنند، بلکه با اصلاح ساختار خاک و همچنین ترکیبات آلی که در خود دارند، مقاومت درخت به تنش های محیطی مانند کم آبی یا سرما، را افزایش می دهند.

نکته مهم: از آنجایی که بسیاری از باغداران مرکبات از کودهای حیوانی استفاده می کنند، لازم است این کودها بخوبی فراوری شوند تا ذر زمان کود دهی به درختان مرکبات از انتقال عوامل بیماریزا علی الخصوص نماتدها به خاک جلوگیری شود. همچنین کودهای حیوانی را می­توان با کودهای آلی نیتروژنه فراوری کرد تا نیاز گیاه به نیتروژن نیز تأمین شود.

نتیجه گیری

تنظیم pH خاک می­تواند عناصری که در خاک وجود دارند و از دسترس گیاه خارج هستند را در اختیار گیاه قرار دهد، بنابراین، این کار نیاز به مصرف کودهایی مانند کود آهن را کاهش می دهد، چراکه بخش عمده کشور ما دارای خاک قلیایی هستند و آهن یکی از عناصر مهمی است که در pH اسیدی در دسترس گیاه قرار می­گیرد. در نتیجه می­توان زمان کود دهی به درختان مرکبات از تنظیم pH استفاده کرد و آهن موجود در خاک را در اختیار گیاه قرار داد.

نویسنده: دکتر احمدرضا نصیری