بیماری لکه سیاه سیب

بیماری لکه سیاه سیب یکی از مهمترین بیماریهای سیب در ایران است. این بیماری تقریباً در تمام باغات سیب خسارت اقتصادی به بار می آورد.

بیماری لکه سیاه سیب                                  Venturia inaequalis

لکه سیاه سیب  توسط قارچ Venturia inaequalis ایجاد می شود. این بیماری اولین بار در سال1325 توسط اسفندیاری گزارش شده است. خسارت این بیماری بیشتر در مناطق دارای بهار مرطوب و خنک،شدید بوده و می تواند تا 70 درصد محصول را از بین ببرد. لکه سیاه سیب، بطور مستقیم با کاهش کیفیت وکمیت میوه و غیر مستقیم با ریزش برگها و حساس نمودن آن به سایر عوامل بیماریزای زنده، آفات و همچنین سرمای زمستانه باعث ایجاد خسارت می شود.

گياهان ميزبان بیماری لکه سیاه سیب

این بیماری روی ارقام مختلف سیب، گلابی، زالزالک و ازگیل گزارش شده است. در ایران، این بیماری در اکثر نقاط بخصوص در مازندران، گلستان، آذربایجان شرقی و. غربی، فارس، خراسان رضوی، بروجرد، همدان، قزوین، خوزستان، البرز و تهران شایع میباشد.

علائم بيماری لکه سیاه

علایم این بیماری بیشتر در قسمت های فوقانی گیاه و به ویژه در برگها و میوه ها بوده و در دمبرگ ها، گلها، کاسبرگ ها، پایه ها، شاخه های جوان و فلس های جوانه نیز مشاهده می شود.

علائم لکه سياه روي برگ

بیماری لکه سیاه سیب در اوایل بهار بر روی برگهای جوانه زده با علامت مناطق سبز روشن تر با حاشیه نامشخص در مقایسه با بافت برگ اطراف، ظاهر می شود. در ادامه آلودگی افزایش یافته و با تولید اسپورغیرجنسی)کنیدیا(، به رنگ زیتونی و مخملی درمی آیند. برگهای جوان و شاداب حساسیت بیشتری نسبت به این بیماری از خود نشان میدهند. لکه ها، روی سطح فوقانی برگ واضحتر بوده و با مسن شدن برگ، بافتهای مجاور. لکه، ضخامت بیشتری پیدا میکند. با افزایش تعداد و گسترش لکه ها، ریزش نابهنگام روی می دهد.

علائم لکه سياه روي دمبرگها وکاسبرگ ها

آلودگی گل به بیماری لکه سیاه سیب در زمان گلدهی در قاعده ی گل و کاسبرگ بصورت لکه های کوچک به رنگ سبز تیره نمایان می شود. بر روی دمبرگها لکه های کشیده ای تشکیل میشود. گاهی وقوع یک لکه روی دمگل باعث خشکیدگی آن و در نتیجه ریزش میوه میشود.

علائم لکه سياه روي شاخه ها

علائم روی شاخه های جوان درختان سیب کمتر ولی در مورد گلابی بطور واضح به چشم میخورد. البته مشاهده این حالت به نوع واریته و سایر عوامل مانند شرایط اقلیمی، آب و هوایی بستگی دارد.

علائم لکه سياه روي ميوه

علائم خسارت میوه ها عموماً بشکل تاول زده بوده و حاشیه مشخصی دارند. اولین علامت قابل توجه روی میوه، مناطق تاول زده است که به سرعت به ضایعات مخملی، سبز تا قهوه ای زیتونی تبدیل می شود. عفونت های میوه های جوان باعث بدشکلی میوه می شوند زیرا بافت سالم همچنان در حال رشد است.

میوهها در مراحل اولیه رشد حساسیت بیشتری به بیماری لکه سیاه سیب دارند. اما در ادامه روی میوه های بزرگ تر، لکه ها سطحی بوده و مشهود نمیباشد ولی در زمان نگهداری در انبار این لکه ها بزرگ شده و به صورت لکه های سیاهرنگ درمی آیند. همچنین در زیر محل استقرار قارچ در ناحیه لکه ها، لایهای بسیار نازک از چوب پنبه تشکیل میشود و بعضی مواقع ترکهایی در منطقه چوب پنبهای شده به چشم میخورد که عوامل ساپروفیت از  این برگها وارد میوه می شوند.

بیماری لکه سیاه سیب

لکه های سبز زیتونی شفاف روی برگهای جوان

لکه های قهوهای روشن تا تیره با ضخامت بیشتر روی برگهای مسن تر

لکه های سیاه رنگ روی کاسبرگها، تخمدان، دمگل و ریزش این اندامها

لکه های سیاه بزرگ روی میوه های کوچک

لکه های سطحی کوچک روی میوه های بزرگ

کنترل زراعي، فيزيکي و بهداشت گياهي

یکی از مهمترین راهبردهای کنترل بیماری لکه سیاه سیب، جایگزینی ارقام قدیمی با ارقام جدید سازگار به شرایط اقلیمی و مقاوم یا متحمل در برابر بیماری است.

با توجه به اینکه آلودگی اولیه از طریق اندام های زمستان گذران قارچ عامل بیماری در برگ های ریخته شده ی سال قبل در پای درخت صورت می گیرد، بنابراین جمع آوری و انهدام برگ ها و میوه های ریخته شده در کف باغ می تواند در کاهش میزان اینوکلوم اولیه بیماری و کنترل آن بسیار موثر باشد.

رعایت فاصله کاشت و هرس درختان:

وقتی هوا در بین تاج درختان به خوبی جریان یابد، ساعات خیسی برگها کاهش یافته و شرایط آب و هوایی برای وقوع بیماری لکه سیاه سیب نامساعد می گردد. لذا تنظیم فاصله درختان هنگام کاشت و هرس مرتب آنها )ایجاد شرایط خشک و فراهم شدن شرایط مناسب برای سمپاشی(،توصیه می شود.

شخم زمستانه

استفاده از سولفات روی یا کودهای نیتروژن دار )مثل اوره 5 درصد( در باغهای بزرگ در طول فصل پائیزو زمستان برای تسریع در پوسیده شدن برگها. )برای جلوگیری از تحریک رشد درختان و همچنین ممانعت از ایجاد حساسیت آنها در برابر سرمای زمستان، استفاده از اوره باید قبل از ریزش برگها یا بلافاصله پس از آن انجام شود(.

کنترل علفهای هرز باغات، باعث پایین آمدن میزان رطوبت و کاهش آلودگی به بیماری لکه سیاه سیب می شود.

احداث باغات سیب در شیبهای ملایم جنوبی و تنظیم فاصله کاشت درختان

نویسنده: مهندس حامد پورعلی