کرم خراط

کرم خراط یک نوع آفت چوبخوار درختان میوه است. عمدتا بر درختان سردسیر اثر می گذارد. با فعالیت و تغذیه این آفت شاخه درختان پوک می شود.

کرم خراط                             Zeuzera pyrina

کرم خراط به نامهای  پروانه فری ،شب پره پلنگی یا پروانه خراط درختان میوه معروف است.کرم خراط از جمله آفات چوبخواری است که در اکثر مناطق کشت درختان میوه سردسیری فعالیت داشته و خسارت آن در استان هایی مانند اصفهان، قم، همدان، سمنان، لرستان، مرکزی و خراسان فوق العاده زیاد است. کرم خراط در برخی مناطق به حشره قاتل معروف شده است. این آفت شکاف طولی بزرگی در امتداد شاخه های اصلی و فرعی ایجاد می کند که به سبب آن شاخه ها پوک می شود. کرم خراط در زمستان به صورت لارو (کرم) در داخل تنه و شاخه های اصلی درختان زندگی می کند. وجود آن ها در سوراخ ها، به وسیله توده های قهوه ای رنگ از فضولات و خاک اره هایی که از سوراخ های روی تنه درخت و سرشاخه ها بیرون زده اند، مشخص می شود.

نحوه زندگی کرم خراط:

 این پروانه به نام پروانه فری معروف است. پروانه های ماده بعد از جفت گیری در محل های مختلفی مانند شکاف های تنه، شاخه، دالان های قدیمی حاصل از این آفت و یا سایر آفات چوبخوار و نیز در سرشاخه های نزدیک و اطراف جوانه ها و دمبرگ ها تخم گذاری می کنند. تخم ها صدفی رنگی و کروی شکل هستند و اغلب به صورت مجتمع گذاشته می شوند. هر حشره این آفت قادر است 500 تا 1000 تخم بگذارد.

لاروها پس از خروج از تخم از محل دمبرگ و سرشاخه ها وارد شاخه می شوند. سرشاخه هایی که مورد حمله اولیه این لاروها قرار می گیرند، اغلب خشک می شوند و برگ های خشکیده آن ها تا زمستان باقی می ماند. به تدریج که لاروها بزرگ می شوند محل خود را عوض کرده و داخل شاخه های ضخیم تر و مسن تر درختان می شوند. بدین ترتیب تنه اصلی درخت را مورد حمله قرار داده و درخت را از بین می برند.

عوامل طبیعی بازدارنده فعالیت کرم خراط:

آبیاری و تقویت درختان: این آفت به باغاتی که تنش آبی و تغذیه کودی نامناسبی دارند حمله می کند بنابراین روش صحیح و اصولی کشت در باغات ضروری است.

سرمای زمستانه: طول دوره سرما و درجه حرارت در نابودی لاروها موثر است.

دشمنان طبیعی: دشمنان طبیعی کرم خراط ، مورچه ها، پرندگان و سن های شکاری هستند که در هنگام جابه جایی لاورها از این لاروها تغذیه می کنند.

راه های مبارزه با آفت:

هرس شاخه ها و سرشاخه های آلوده یکی از راهکارهای اصلی در کنترل آفت کرم خراط است. اکثر لاروهای سن یک و دو فعالیت تغذیه ای خود را از سرشاخه های نازک شروع می کند که با کمی دقت و حوصله در ابتدای کار می توان این سرشاخه ها را شناسایی و هرس کرد.

تجمع فضولات قهوه ای تیره در محل ورود لارو در این سرشاخه ها کاملا مشهود است و سرشاخه تقریبا حالت نیمه پژمرده ای به خود می گیرد. شاخه های بسیار آلوده و همچنین سرشاخه های خشک نیز می بایست هرس و سوزانده شوند.

سوزاندن شاخه های خشک و هرس شده

 آبیاری منظم با توجه به بافت خاک انجام شود.

استفاده از مفتول و کشتن لاروهای کرم خراط که در تنه اصلی درخت فعالیت دارند. خسارت آفت را کم می کند. بهترین زمان برای این منظور فصل بهار شناخته شده است. بهتر است پنبه های آغشته به سموم با قدرت تبخیری زیاد را داخل دالان ها گذاشته و سپس روی آن را با موادی همچون گل رس پوشاند. 

یکی از روش های کشاورزی ارگانیک و مبارزه غیر شیمیایی استفاده از تله های نوری یا تله های فرومونی برای شکار انبوه آفت کرم خراط در مرحله پروانگی. در تله های فرومونی از فرومون استفاده می شود و حشره نر را به دام می اندازد. با استفاده از تله های نوری می توان پروانه های آفت را شکار کرد.

نویسنده: مهندس حامد پورعلی