آفلاتوکسین پسته

آفلاتوکسین پسته ماده سمی قارچ آسپرژیلوس است. میزان دما و رطوبت محیط، نوع خاک و شرایط نگهداری از محصولات بر روی رشد قارچ و ترشح این ماده تاثیر می گذارد.

افلاتوکسین نام یک ماده سمی و شیمیایی است که در شرایطی بسیار خاص و به وسیله قارچی به نام آسپرژیلوس تولید می‌شود. این قارچ سمی در شرایطی که دما و رطوبت مناسبی روی محصولات کشاورزی از جمله پسته باشد رشد می‌کند. پس از رشد این قارچ محصولات در زمان برداشت، فرآوری، انبارداری و حتی حمل در معرض ترشح این قارچ قرار می‌گیرند. میزان دما و رطوبت محیط، نوع خاک و شرایط نگهداری از جمله عوامل تاثیر گذار در سرعت و شدت آلودگی محصولات به سم آفلاتوکسین هستند.

متاسفانه سم آفلاتوکسین می‌تواند محصولات یک مزرعه پسته را آلوده کند و همین موضوع باعث کاهش چشمگیر کیفیت محصولات پسته ایران می‌شود.سم آفلاتوکسین باعث برگشت خوردن قسمتی از پسته های صادراتی ایران به کشورهای خارجی شده است.

عوامل متعددی مانند بقایای آلی آلوده به قارچ، نیش حشرات و مقاومت گیاه در میزان آلودگی محصولات به آفلاتوکسین تاثیرگذارند. برای مثال این سم قارچی می‌تواند از طریق نیش حشرات وارد بافت آسیب پذیر گیاه شود و محصولات را مسموم کند. خوشبختانه در خشکبار ارگانیک تا حد قابل توجهی از ترشح آفلاتوکسین به دلیل شرایط کاشت و برداشت پیشگیری می‌شود و این محصولات سلامت بیشتری نسبت به سایر انواع خشکبار دارند.

آفلاتوکسین پسته باعث بروز چه بیماری‌هایی می‌شود؟

متاسفانه مصرف مواد غذایی که آغشته به سم آفلاتوکسین هستند مانند انواع آجیل‌ها از جمله پسته، باعث بروز بیماری‌های متعددی می‌شود. همچنین در هنگام فرآیند تولید محصول و در زمان آلوده شدن محصولات به آفلاتوکسین امکان مسمومیت برای برخی از کشاورزان و افرادی که روی زمین کار می‌کنند نیز وجود دارد.  سرطان کبد یکی از بیماری‌هایی است که بر اثر آلودگی با سم آفلاتوکسین به وجود می‌آید.

جالب است که بدانید قارچ آفلاتوکسین در دو مرحله رشد و بالغ شدن دانه تولید می‌شود. با توجه به خطرات ناشی از مصرف آفلاتوکسین در بین جمعیت جهان، تاکید سازمان‌های بهداشتی روی مصرف غذاهای سالم و ارگانیک برای مردم است. همچنین تولید مواد غذایی که مورد تایید بیشتر مصرف‌کنندگان است در دستور کار کشاورزان قرار دارد. 

جهت جلوگیری ازآلودگی محصول پسته به قارچ آفلاتوکسین رعایت موارد ذیل ضروری است.

1_رعایت موارد هنگام احداث باغ:

استفاده از ارقام مقاوم

رعات فاصله کاشت درختان

 2- رعایت موارد در زمان داشت:

اصلاح روشهای آبیاری در باغات

تغذیه به موقع و استفاده از کودهای دامی به صورت چالکود

هرس صحیح

مبارزه به موقع با علف های هرز وآفات و بیماریها

3- رعایت موارد در هنگام  برداشت:

برداشت به موقع (زمانی که 70% دانه های هر خوشه رسیده و پوست آنها به آسانی جدا میشود.)

استفاده از سبد های پلاستیکی مشبک قابل شستشو

از مخلوط کردن پسته های روی زمین با پسته ای براشت شده  از روی درخت خودداری شود.

مقدار برداشت روزانه متناسب با ظرفیت فراوری باشد.

از انبار کردن پسته های چیده شده در آفتاب و جای گرم خودداری شود.

رعایت نکات بهداشت فردی در مزرعه و انبار جهت جلوگیری از آلودگی به آفلاتوکسین پسته

4- رعایت موارد در هنگام فراوری:

ماشین آلات عمل آوری پسته در محیط سرپوشیده نصب شوند.

پسته های حمل شده در محل مناسب و تمیز جهت پوست گیری تخلیه شوند.

دستگاههای فراوری پسته هر روزه شستشو وخشک شوند.

برای شستشوی پسته از آب تمیز استفاده شود و آب استفاده شده مجددأ استفاده نشود.

از انباشتن پسته هایی که پوست گیری شده اند و مرطوب است خودداری کنند.

ضایعات حاصل از فراوری پسته بلافاصله از محیط خارج شوند.

5- رعایت موارد در هنگام انبارداری:

انتقال محصول به داخل انبار در ساعت خنک روز انجام شود.

قبل از وارد کردن محصول جدید به انبار باید باقی مانده محصول سالهای قبل که احتمال افزایش آفلاتوکسین پسته را بالا می برد را خارج نموده و انبار کاملأ تمیز و ضد عفونی گردد.

انبار باید نسبت به حرارت و رطوبت عایق باشد.

دمای تمام محوطه یکسان باشد تا از تجمع رطوبت روی محصول جلوگیری شود.

از تماس مستقیم گونی ها با کف و دیوارهای انبار جلوگیری و محصول بر روی پالت های چوبی باشد.

نویسنده: مهندس حامد پورعلی