کودهای ارگانیک

کودهای ارگانیک از مواد طبیعی ساخته می شوند . شیمیایی نیستند و باعث تقویت خاک می شوند . برای احیای خاک خود با ما تماس بگیرید .

یک گیاه سالم به یک خاک سالم و خاصلخیز نیاز دارد و این خاک تمامی نیازهای گیاه را تأمین می کند. در میان فرایندها و فعالیت های مرتبط با کشاورزی ارگانیک، یکی از مهمترین بخش هایی که در طول زراعت و طی دوران رشد درخت همواره می تواند تغییر داده شود، خاک است؛ در واقع خاک مهمترین بخش در کشاورزی ارگانیک است که می تواند به منظور اعمال تغییرات در مسیر کشاورزی سبب تغییرات در میزان و کیفیت محصولات گردد.

یکی از مهمترین فعالیت ها به منظور تقویت خاک استفاده از کودها است، اما به دلیل اینکه مصرف کودها و سموم شیمیایی می تواند اکوسیستم مزرعه و باغ و سیستم زراعت را دچار تداخل کند، بهترین گزینه کودهای ارگانیک هستند.

بسیاری از تغییرات در محیط اثرات بزرگی را بروی خاک دارند، و میزان حاصلخیزی و سلامت خاک می تواند کاهش یابد که کودهای ارگانیک بهترین گزینه به منظور تقویت خاک و تأمین کمبودهایی است که در آن ایجاد شده است. در اینجاست که کودهای ارگانیک به عنوان تقویت کننده هایی عمل می کنند که حاصلخیزی و سطح مواد غذایی را افزایش می دهند.

یک گیاه برای رشد صحیح و محصولات سالم به چه چیزی نیاز دارد؟

بسیاری از تحقیقات ثابت کرده اند که گیاه به 17 ماده غذایی نیاز دارد که این مواد غذایی شامل عناصر پرمصرف (ماکرو) و عناصر ریزمغزی (میکرو) می باشند. بسیاری از این عناصر به شکل نمک های معدنی در خاک می مانند و گیاه این عناصر را به شکل یونی مصرف می کنند. بنابراین، خاک باید بتواند تمامی مواد غذایی مورد نیاز را برای تکمیل مناسب و متعادل چرخه رشد و نمو گیاه تأمین کند. در صورتی که کمبود برخی موادغذایی در خاک رخ دهد، می بایست با افزودن کود آن را برطرف کرد.

کودها بهترین منبع برای تأمین نیازهای گیاه و افزایش حاصلخیزی خاک هستند که به دو نوع شیمیایی و ارگانیک تقسیم بندی می شوند.

کودهای ارگانیک همگی محصولاتی طبیعی هستند که از جمله مهمترین و شناخته شده ترین آن ها شامل کودهای حیوانی، کمپوست ها، بقایای گیاهی و کودهای سبز می باشند.

کودهای ارگانیک نه تنها مواد غذایی مورد نیاز را به خاک اضافه می کنند، بلکه باروری و حاصلخیزی خاک را با افزایش ماده الی و بهبود ساختار و سیستم زهکشی خاک، افزایش می دهند.

کودهای شیمیایی ترکیباتی هستند که بطور مصنوعی ساخته می شوند و برخلاف کودهای ارگانیک استفاده بیش از حد از این کودها، سمی و خطرناک است.

یکی از مهمترین تفاوت بین کودهای شیمیایی و ارگانیک این است که اکثر کودهای ارگانیک در خاک توسط میکروارگانیسم ها و سایر موجودات مفید خاکزی پردازش شده و سپس جذب گیاه می شوند، درحالیکه کودهای شیمیایی مستقیمأ جذب گیاه شده یا از خاک شسته می شوند.

کودهای ارگانیک جریان ثابت و پیوستهای از مواد غذایی را برای گیاه فراهم میکنند، درحالیکه کودهای شیمیایی طی مدت کوتاهی مواد غذایی را در اختیار گیاه قرار میدهند، و پس از مدتی این کودها به مرور شسته شده و از دسترس خارج میشوند و می توانند ماده آلی در خاک را از بین ببرند.

کودهای ارگانیک هیچ گونه آلودگی به دنبال ندارند و سبب تقویت و بهبود ساختار، وضعیت فیزیکی و شیمیایی و رشد کرم خاکی و سایر مموجودات مفید خاکزی می شوند و تعادل همیشگی در خاک ایجاد می کنند، درحالیکه کودهای شیمیایی به مرور عدم تعادل سنگینی را به همراه خواهند داشت که اصلاح آن زمانبر و هزینه بر خواهد بود.

تفاوت شاخص کودهای شیمیایی و ارگانیک، در دراز مدت در مقایسه گیاهان تغذیه شده با کودهای شیمیایی در مقایسه با کودهای ارگانیک قابل مشاهده خواهد بود. چرا که گیاهانی که بطور ارگانیک تغذیه شده اند، پس از گذشت حداکثر دو سال گیاهانی سالم تر، مقاوم تر و محصولاتی بهتر و طبیعی تر بدست می دهند.

تفاوت دیگر کودهای شیمیایی و ارگانیک این است که کودهای آلی هوادهی به خاک و بهبود تهویه مناسب رشد ریشه ها را به نحو بهتری فراهم می کنند. کودهای ارگانیک زیادی وجود دارند که برخی از آن ها اثرات طولانی مدت و برخی دیگر اثرات سریع تری در مقایسه با دیگر کودهای آلی دارند.

کودهای آلی از منابع حیوانی، گیاهی و سنگ های معدنی طبیعی استخراج می شوند.

بطور کلی کودها را به سه دسته تقسیم بندی می کنند:

کودهای جامد: کودهایی که بسیار آهسته مواد غذایی را آزاد می کنند و طی ماه ها و حتی سال ها مواد غذایی را آزاد می کنند.

کودهای مایع: کودهایی هستند که با سرعت بالایی مواد غذایی را آزاد می کنند و در دسترس گیاه قرار می دهند.

کودهای تقویت کننده رشد: کودهای آلی که بطور مستقیم و با بالاترین سرعت توسط گیاه جذب شده و مستقیمأ وارد چرخه متابولیسم گیاه می شوند.

کودهای ارگانیک به سه دسته تقسیم بندی می شوند: کودهای ارگانیک برپایه گیاه، کودهای ارگانیک برپایه جانوران، کودهای ارگانیک برپایه مواد معدنی.

کودهای ارگانیک برپایه گیاه:

1. کنجاله یونجه

این نوع کود ارگانیک، از گیاهان تخمیرشده یونجه بدست می آید. و مقدار اندکی N:P:K (با نسبت 3:2:2) دارد. این نوع کود به شکل پودر است و به راحتی در خاک حل می شود. و می تواند ساختار و ماده آلی را از طریق فراهم کردن مواد غذایی برای ریشه را بهبود دهد. سرعت رهایش مواد غذایی این کود آهسته است و می تواند بعنوان تأمین کننده مناسب در ابتدای بهار عمل کند. از یونجه در تهیه کود سبز نیز می توان استفاده کرد.

2. کنجاله پنبه دانه

این کود مقدار بالای نیتروژن ولی مقدار اندکی P و K دارد (N:P:K برابر با 6:2:1) دارد. سرعت رهایش مواد غذایی در آن آهسته استو به منظور بهبود ساختار خاک و تقویت تغذیه گیاه استفاده می شود. این کود به تقویت رشد گیاهان آپارتمانی و سبزیجات شهرت دارد.

3. کنجاله گلوتن ذرت

این کود نیز از نوع کودهای با رهایش آهسته بوده و به منظور تثبیت خاک بیشترین کارایی را دارد. معمولأ قبل از پاییز و ابتدای بهار به خاک افزوده می شود و طی زمستان و تابستان ترکیبات آن با سرعت آهسته در خاک اطراف گیاه توزیع می شوند. این محصول جانبی ذرت بوده و می تواند تشکیل علف های هرز را کنترل کند. مقادیر N، P، K در آن اندک بوده و قبل یا مدت کوتاهی پس از کاشت می تواند استفاده شود.

4. کمپوست ها

کمپوست ها شناخته شده ترین نوع کودهای ارگانیک برپایه گیاهان می باشند. این کودها شکل تجزیه شده مواد آلی هستند و غنی از مواد غذایی بوده و در تقریبأ تمامی فعالیت هایی که با کاشت گیاهان سروکار دارند استفاده می شوند. کمپوست ها نه تنها ساختار خاک را بهبود می دهند، بلکه میزان ماده آلی خاک را افزایش می دهند و حاصلخیزی خاک را بالا می برند. کمپوست می تواند با حفظ طولانی مدت رطوبت و مواد غذایی شرایط ویژه ای برای رشد فراهم آورد. کمپوست را می توان به صورت مخلوط با خاک یا بعنوان مالچ پوششی نیز استفاده نمود. کمپوست چای را می توان بطور اسپری، محلول پاشی کرد. تشکیل حلقه ای از کمپوست در سایه انداز درختان منبع دائمی و مناسبی از مواد غذایی را در اختیار گیاه قرار می دهد نسبت N:P:K در کمپوست ها بطور معمول 2:2:2 می باشد.

5. کنجاله سویا

کنجاله سویا یک منبع غنی از نیتروژن و فسفر در pHهای نزدیک به خنثی می باشد (7:2:0) و نسبت به کودهای ارگانیکی که در بالا ذکر شدند سرعت رهایش بالاتری برای عناصر دارد. با این حال می تواند برای تقویت ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک استفاده شود، این کود می تواند یک تا دو بار در حین رشد به گیاه داده شود و اثر زیادی در گسترش سیستم های برگی دارد.

6. کودهای جلبک قهوه ای دریایی

کودهایی که از این نوع جلبک تهیه می شوند منبع غنی از عناصر میکرو و منبع خوبی از هورمون های رشد هستند که به افزایش سرعت رشد در بالاترین حد ممکن کمک می کنند. این کودها به شکل مایع بوده و معمولأ بصورت محلول پاشی استفاده می شوند بنابراین به سرعت عمل می کنند. میزان نسبی N:P:K در آن برابر با 1:0:2 می باشد.

7. کود جلبک دریایی

این کود حاوی حداقل مقدار عناصر میکرو و مقادیر مناسبی از عناصر مهمی مانند آهن، روی و مس می باشد. این نوع کود نیز سرعت عملکرد بالایی دارد و بهترین گزینه برای گیاهان زراعی است که دانه های آن ها کاشته می شوند. نسبت N:P:K در این کود برابر با 2:1:5 می باشد.

8. کود چمن زده شده

این کود گیاهی بطور اساسی به منظور کنترل سطح رطوبت در خاک و پیشگیری از رشد علف های هرز استفاده می شود. بنابراین کارایی اصلی این کود بعنوان مالچ بوده و یک لایه3 تا 5 سانتیمتری از آن در فصول رشد استفاده می شود. این نوع کود سرعت رهایش آهسته ای داشته و نسبت N:P:K در آن برابر با 1:0:1 می باشد.

9. کودهای سبز

این نوع کودها، در اثر کشت گیاهان و تبدیل آنها طی یک دوره حداقل شش ماهه به خاک تولید می شوند و هزینه چندانی را به دنبال ندارند، برای مطالعه بیشتر در مورد این نوع کودها می توانید به لینک زیر مراجعه کنید.

کود سبز

کودهای ارگانیک برپایه مواد معدنی

این نوع کودها معمولأ از منابع معدنی که بطور طبیعی در طبیعت وجود دارند تهیه می شوند.

1. سنگ فسفات

این نوع کود از سنگ ها استخراج می شود. این کود منبع خوبی از فسفات و دیگر عناصر ضروری است. سرعت رهایش فسفر توسط این نوع کود بسیار آهسته است با این حال در آب حل شده و هر جایی از خاک که استفاده شود آنقدر می ماند که توسط گیاه جذب شود و معمولأ برای تقویت ماهیت اسیدی خاک استفاده می شود. این کود اثر بالایی در تقویت رشد جوانه ها و قلمه ها دارد. این نوع سنگ به شدت اسیدی است و بنابراین باید قبل از استفاده، pH خاک اندازه گیری شود. نسبت N:P:K در آن برابر با 0:5:0 می باشد.

2. شن سبز

شن سبز منبع غنی از پتاسیم آهن و منیزیم می باشد. این نوع شن سبب تقویت رشد گیاه، بهبود ساختار خاک، بهبود مقامت گیاه به کم آبی، نرمی خاک و بهبود تثبیت ریشه می شود. نسبت N:P:K در کود شن سبز برابر با 1:1:5 می باشد با این حال این نسبت به میزان زیادی به منبع آن بستگی دارد.

کودهای ارگانیک برپایه حیوانات

این نوع کودها، منشأ حیوانی دارند و از مدفوع، خون، و دیگر اجزای حیوانی تولید می شوند.

1. کود گاوی (پهن گاوی): این کود به میزان زیادی در کشور ما استفاده می شود و بسته ای از مواد غذایی را به همراه دارد. این نوع کود علف­های هرز را کنترل می کند و ظرفیت حفظ رطوبت توسط خاک را افزایش می دهد و سبب تقویت تنفس ریشه می­شود. باکتری­های مفیدی که در این کود وجود دارند از رشد ریشه­های جوان حمایت می­کنند و این کار را با رهایش آهسته عناصر مغذی به شکل­هایی که جذب راحتی داشته باشند انجام می­دهند. این نوع کودها باید با مواد سبک مانند کاه و کلش یا بقایای گیاهی مخلوط شوند. معمولأ از این کودها برای پوشش سطحی خاک نیز استفاده می­شود و سرعت رهایش در آن­ها متوسط است. نسبت N:P:K در این کود برابر با 3:1:3 می­باشد و استفاده مقدار زیادی از آن سبب سوختگی و آسیب به گیاه می­شود.

2. کنجاله کود پرندگان

کود پرندگان یک کود ارگانیک غنی از مواد غذایی است که به سرعت جذب می شود. این کود معمولأ برای خاک های دارای نیتروژن پایین استفاده می شود. کود آن ها می تواند پس از برداشت محصول یا قبل از شروع چرخه رشد استفاده شود. در ابتدای بهار یا ابتدای پاییز بهترین زمان برای بکارگیری از این کودها می باشد. نسبت N:P:K در این کود برابر با 4:2:2 می­باشد.

3. کود کرمی

این کود محصول جانبی تهیه کمپوست با استفاده از کرم های خاکی است. این کود در زبان عامه ورمی کمپوست خوانده می شود که دارای مواد غذایی غنی می باشند و در بهبود ساختار خاک موثر بوده و می تواد برای سبزیجات و صیفی جات استفاده شود. نسبت N:P:K در این کود برابر با 2:1:1 می­باشد.

4. کنجاله خون

کنجاله خون در واقع خون خشک شده است که می توان میزان نیتروژن خاک را افزایش دهد و سبب سبزی و پرپشت شدن گیاهان شود. این کود نیتروژن را به سرعت در اختیار گیاه قرار می دهد و درنتیجه گلدهی و تشکیل میوه را بهبود می دهد و بعنوان دفع کننده آفات نیز می تواند استفاده شود. بهتر است این کود قبل از گیاه کاری استفاده شود. ماهیت به شدت اسیدی کنجاله خون می تواند درصورتی که به مقادیر زیادی استفاده شود به گیاه جوان آسیب وارد کند. نسبت N:P:K در این کود برابر با 12:2:1 می­باشد.

5- کنجاله استخوان

کنجاله استخوان در واقع استخوان های پودرشده حیوانات می باشد. این ترکیب عناصر را به آهستگی رهاسازی می کند و می تواند بعنوان منبعی از فسفر، کلسیم و دیگر پروتئین ها استفاده شود. این کود در بهبود رشد جوانه ها و قلمه ها بسیار موثر است. فسفر در استخوان به بزرگتر شدن میوه ها و گلدهی گیاه کمک می کند ومیزان بازده را افزایش می دهد. نسبت N:P:K در این کود برابر با 4:20:0 می­باشد.

6- کنجاله پر

کنجاله پر شکل پودرشده پرهای پرندگان می باشند و منبع غنی از مواد غذایی از جمله نیتروژن هستند. رهایش ترکیبات در آن ها بطور پیوسته می باشد و نسبت N:P:K در این کود برابر با 12:0:0 می­باشد.

کود مرغ دریایی (فضله مرغ دریایی)

این کود بیشتر برای گیاهانی مانند چمن ها و صیفی جات استفاده می شود و رنگ آن ها را سبزتر و گیاه را شاداب تر می سازد. این کود بعنوان یک قارچکش طبیعی عمل می کند و در کنترل نماتدها در خاک نیز بسیار موثر است. این کود حاوی مقادیر مناسبی از عناصری مانند نیتروژن، فسفر، کلسیم، آهن، بور، مس و غیره می باشد و از رشد گیاه حمایت می کند. نسبت N:P:K در این کود برابر با 0:11:0 می­باشد.

7- کود خفاش (فضله خفاش)

این کود منبع غنی از نیتروژن، فسفر کلسیم و عناصر میکرو ضروری برای رشد گیاه می باشد. و معمولأ بصورت محلولپاشی استفاده می شود. از رشد ریشه ها حمایت می کند و سبب تقویت گلهی و تشکیل میوه و طویل شدن ساقه ها می شود. نسبت N:P:K در این کود برابر با 10:10:2 می­باشد.

8- کنجاله ماهی

کنجاله ماهی یک کود با رهایش سریع مواد غذایی می باشدو یک منبع غنی از نیتروژن، فسفر و کلسیم آلی بوده و سلامت خاک، حاصلخیزی را افزایش می دهد و رشد بهینه گیاه را به دنبال دارد. نسبت N:P:K در این کود برابر با 5:2:2 می­باشد.

9- امولسیون ماهی

امولسیون ماهی یک کود مایع است که منبع غنی از عناصر میکروبوده و بعنوان بهبوددهنده ساختار خاک عمل می کند. از این کود هم بصورت محلول پاشی و هم بصورت خیساندن ریشه ها در آن در کشت هایی مانند هیدروپوتیک استفاده می شود. نسبت N:P:K در این کود متغیر است و می تواند 5:1:1 تا 2:4:0 باشد. این کود به شدت اسیدی است و درصورت مصرف در مقادیر بالا سبب سوختگی برگ ها و گیاه می شود و باید حتمأ براساس دستورالعمل سازنده مصرف شود.

10- کنجاله صدف

کنجاله صدف حاوی مقادیر خوبی از کلسیم، فسفر و مقداری عناصر میکرو می باشد. همچنین این کود بعنوان یک آفت کش طبیعی عمل می کند و از گیاه در برابر نماتدها حفاظت می کند. نسبت N:P:K در این کود برابر با 5:2:5 می­باشد.

سخن آخر

هرچند گیاه تفاوتی بین کود شیمیایی و ارگانیک قائل نیست، با این حال، اثرات دراز مدت آن ها کاملأ گویای میزان مفید بودن هر کدام از آن ها می باشد. محصولات طبیعی همیشه بهترین گزینه هستند.

نویسنده : دکتر احمدرضا نصیری

فصل پنجم فصل جدیدی در کشاورزی است . فصل کشاورزی ارگانیک . برای رسیدن به این هدف تمام روح و تن و جان مان را هماهنگ کرده ایم . در ابتدا کودهای ارگانیک و آفت کش های زیستی تولید و وارد چرخه مصرف نموده ایم . برای خرید با ما تماس بگیرید .